Kuadri analitik i qeverisjes vendore


Ky kuadër bazohet në metodologjinë dhe strukturën e Barometrit të Qeverisjes Vendore (LGB) të adoptuar me zhvillimin e qeverisjes vendore në kontekstin e Shqipërisë. Modeli i Barometrit të Qeverisjes Vendore (LGB) përfshin një sërë treguesish të qeverisjes vendore që përdoren nga grupet e ndryshme të interesit për të vlerësuar performancën e masave të ndërmarra nga qeveria në nivel vendor. Kjo metodë thekson rritjen e ndërgjegjësimit dhe dialogut konstruktiv rreth qeverisjes dhe paraqet një pasqyrë anëve të forta dhe atyre të dobëta të qeverisjes. Kuadri analitik i bazuar te LGB siguron përfaqësimin e aktorëve si nga qeveria (stafi kryesor i qeverisjes vendore) edhe nga aktorët joqeveritarë (qytetarët dhe OSHC-të). Ai përqendrohet më shumë në dimensionet “interaktive” të qeverisjes, me qëllim që të ofrojë një vlerësim të situatës për secilën prej bashkive.

  1. Efektiviteti dhe Eficenca

Efektiviteti nënkupton kapacitetin për koordinimin dhe planifikim e zhvillimit/financiar të administratës vendore për t’iu përgjigjur prioriteteve të qytetarëve në ofrimin e shërbimeve dhe zhvillimin ekonomik. Administrata vendore përgatit dhe ofron shërbime cilësore për qytetarët duke përdorur në mënyrën më të mirë burimet publike dhe natyrore që disponon me qëllim përmbushjen e objektivave të deklaruara të zhvillimit. Eficenca nënkupton përdorimin me kosto efektive të burimeve të kufizuara njerëzore dhe financiare, pa pasur humbje, vonesa apo keqpërdorim. Efektivitet do të thotë se burimet e kufizuara kontribuojnë maksimalisht në prioritetet dhe objektivat e zhvillimit të Bashkisë

Ky kriter përfshin disa nën-kritere të tilla si:

  • Vizioni dhe planifikimi I administratës vendore (nëse kanë kaluar përmes një procesi gjithëpërfshirës dhe me pjesëmarrje),
  • Menaxhimi financiar (planifikimi dhe menaxhimi I burimeve financiare vendore),
  • Vendimmarrja e informuar (e bazuar në informacione të besueshme dhe përditësuara),
  • Koordinimi dhe bashkëpunimi (ndërveprimi I bashkisë me qeverinë qendrore, donatorët dhe bashkitë e tjera): dhe
  • Niveli I kënaqësisë me shërbimet publike (cilësia dhe aksesueshmëria e shërbimeve publike)

 

  1. Transparenca dhe Sundimi i Ligjit

Transparenca nënkupton që veprimet, vendimet, proceset vendimmarrëse të administratës vendore bëhen publike dhe të hapura për ekzaminim/pyetje nga njerëzit të cilët janë të prekur drejtpërdrejtë nga këto vendime. Transparenca është e lidhur me qasje të papenguar në informacione të besueshme dhe të dhëna në kohë reale mbi vendimet dhe performancën e administratës vendore. Sundimi i Ligjit përfaqëson termat e kontratës sociale sipas të cilës qytetarët bashkëjetojnë me njëri-tjetrin dhe drejtohen nga autoriteti publik. Sundimi i ligjit mbizotëron kur kushtet e kontratës sociale respektohen nga qytetarët dhe qeveria, ku këto kushte zbatohen ose nëpërmjet bashkëpunimit vullnetar ose përmes institucioneve dhe procedurave ligjore, dhe kur shkeljet e kushteve të kontratës dënohen.

Për plotësimin e këtij kuadri ky kriter është përfaqësuar nga nën-kriteret e mëposhtme:

  • Transparenca (nëse performanca e ofrimit te shërbimeve publike dhe planifikimi dhe përdorimi i burimeve janë në dispozicion dhe të aksesueshme për qytetarët);
  • Sundimi i Ligjit sa i takon Kuadrit Ligjor Institucional në nivel vendor (nëse ekziston ose jo kuadri ligjor dhe nëse ky i fundit është efektiv); dhe
  • Korrupsioni (ekzistenca e politikave anti-korrupsion, niveli i perceptimit për korrupsionin, niveli i eksperiencës me korrupsionin).

 

  1. Llogaridhënia

Llogaridhënia përcaktohet aftësia e bashkisë për të shpjeguar dhe raportuar veprimet e saj te qytetarët, këshilli bashkiak si dhe për të trajtuar ankesat e qytetarëve. Administrata vendore është në gjendje të shpjegojë dhe argumentojë dhe të japë llogari për vendimet/veprimet e saj (bazuar në objektiva të dakorduara paraprakisht) për komunitetin. Llogaridhënia ka të bëjë me idenë e dhënies së përgjigjeve në cilësi dhe kohë (përgjigjshmërisë).

Kriteri i llogaridhënies është i përbërë nga nën-kriteret e mëposhtme:

  • Mekanizmat e kontrollit (nëse ka ose jo institucione të cilat kontrollojnë, mbikqyrin dhe sanksionojnë administratën vendore);
  • Komunikimi dhe Reagimi (nëse ka mekanizma lehtësuese për parashtrimin e ankesave dhe ndarjen e mendimeve nga ana e qytetarëve dhe nëse janë efektive); dhe
  • Përgjigjshmëria e administratës vendore (niveli i reagimit të administratës vendore ndaj kërkesave dhe ankesave).

 

  1. Pjesëmarrja dhe Angazhimi i Qytetarëve

Pjesëmarrja aktive e të gjithë qytetarëve (përfshirja e grupeve të ndryshme të interesit) dhe shoqërisë civile në planifikimin e zhvillimit vendor me qëllim alokimin e duhur të burimeve në ndërhyrjet e administratës vendore. Kjo përfshin pjesëmarrjen aktive, gjithëpërfshirëse të lirë dhe kuptimplotë të burrave, grave dhe grupeve të tjera nga komuniteti në procesin e vendimmarrjes.

Kriteri i pjesëmarrjes dhe Angazhimit të Qytetarëve përfaqësohet nga nën-kriteret e mëposhtme:

  • Kuadri institucional (nëse ekziston një kuadër institucional efektiv për menaxhimin dhe sigurimin e pjesëmarrjes qytetare);
  • Vendimmarrja (përfshirja e të gjithë palëve të interesuara në procesin e vendimmarrjes);
  • Pjesëmarrja qytetare (niveli i ndërveprimit me administratën vendore); dhe
  • Angazhimi qytetar (niveli i aktivizimit të qytetarëve, OSHC-ve dhe medias në çështjet kryesore të zhvillimit vendor).

Për secilin kriter, janë zhvilluar nën-kriteret përkatëse dhe secili këtyre të fundit përfaqësohet nga tregues të rëndësishëm (pyetje) që shërbejnë për të ndihmuar dhe analizuar kriterin mëmë.